มหาศึกศรัทธากุมชะตาโลก Agora (2009)

AGORA มหาศึกศรัทธากุมชะตาโลก อียิปต์ ศตวรรษที่ 4 ภายใต้การปกครองของอาณาจักรโรมัน ความขัดแย้งทางศาสนาคุกรุ่นไปทั่วท้องถนนจนถึงห้องสมุดที่มีชื่อเสียงของเมืองอเล็กซานเดรีย นักดาราศาสตร์หญิงผู้ชาญฉลาด ไฮพาเทีย (ราเชล ไวซ์) และบรรดาสานุศิษย์ของเธอ ต้องต่อสู้เพื่อรักษาไว้ซึ่งภูมิปัญญาแห่งโลกโบราณ ท่ามกลางเหล่าบุรุษผู้อยู่เคียงข้าง ไฮพาเทียเป็นที่หมายปองของสองชายผู้แก่งแย่งแข่งขันกันเพื่อเป็นเจ้าหัวใจของเธอ หนึ่งคือออเรสทิส (ออสการ์ ไอแซค) ผู้สูงศักดิ์ อีกหนึ่งคือเดวุส (แม็กซ์ มิงเกลลา) ทาสหนุ่มผู้ต้องเลือกระหว่างความรักและอิสรภาพ AGORA จากถ้อยคำของอเลฆานโดร อเมนาบาร์ สี่ปีก่อน หลังจบจาก THE SEA INSIDE ซึ่งเป็นประสบการณ์ที่พิเศษมากสำหรับผม ผมไม่คิดเลยว่าหนังเรื่องต่อไปที่ผมจะทำเป็นเรื่องเกี่ยวกับชาวโรมันและคริสเตียนในยุคอียิปต์โบราณ เป็นเพราะความงดงามของยุคสมัยนั้น ทำให้ผมเกิดอาการอยากรู้อยากเห็นเกี่ยวกับโลกอันน่าหลงใหลในเมืองอเล็กซานเดรียยุคศตวรรษที่ 4 เกิดจินตนาการถึงถนนหนทาง โบสถ์วิหาร ผู้คน และด้วยแรงจูงใจกับเงินทุน เราก็ทำสิ่งเหล่านั้นให้มีชีวิตขึ้นมาได้ ผมไม่สนใจเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ สิ่งมหัศจรรย์ในงานชิ้นนี้สำหรับผมคือ การเข้าไปสัมผัสโลกวิทยาศาสตร์ ผ่านทางจิตวิญญาณและความรู้สึก จุดมุ่งหมายของเราในหนังเรื่องนี้คือการปรับเปลี่ยนอารมณ์ไปตามเรื่องราวที่เกิดขึ้นในจักรวาล ซึ่งอารมณ์ทุกอย่างล้วนเกิดจากความพยายามที่จะเปิดเผยความลึกลับของระบบจักรวาลนั่นเอง เราจบการเล่าเรื่องของไฮพาเทียในศตวรรษที่ 4 ณ เมืองอเล็กซานเดรีย ผ่านกระบวนการที่ละเอียดละออมาก เรื่องราวผ่านมานี ตั้งแต่ยังมีความเชื่อว่าโลกคือศูนย์กลางของจักรวาล เราสืบค้นทุกรายละเอียด เมื่อตอนที่เราศึกษาชีวิตของไฮพาเทียและช่วงเวลาที่เธอมีชีวิตอยู่นั้น เราพบสิ่งที่เกี่ยวข้องกับโลกที่เราอยู่ในปัจจุบันมากมาย มันทำให้เราตื่นเต้น อเล็กซานเดรียคือสัญลักษณ์ของความเจริญรุ่งเรือง ที่ถูกทำลายลงอย่างช้าๆ ด้วยความขัดแย้งหลายประการ โดยเฉพาะความขัดแย้งทางศาสนา ช่วงเวลาที่ไฮพาเทียมีชีวิตอยู่เป็นเครื่องหมายที่บ่งบอกถึงจุดจบของโลกยุคโบราณ และเป็นจุดเริ่มต้นของยุคกลาง ตั้งแต่เริ่มโปรเจ็คท์นี้ เป้าหมายของผมคือการทำให้ผู้ชมรู้สึกเหมือนว่าพวกเขากำลังติดตามชมสารคดี CNN ที่นำเสนอเรื่องราวซึ่งเกิดขึ้นในศตวรรษที่ 4 ความรู้สึกเร่งรีบฉับไวคล้ายภาพข่าวคือวิธีการขั้นแรกของผม ผมอยากทำลายขนบอันแข็งแกร่งของหนังประวัติศาสตร์ทั้งหลาย ที่ชอบถ่ายทำด้วยฟิล์มขนาดใหญ่ รวมถึงชอบใช้ภาพมุมกว้างและดนตรีประกอบโอ่อ่าอลังการ ผมต้องการหลีกหนีจากรูปแบบปกติที่มักใช้กันในหนังแนวนี้ ดังนั้น เมื่อมีเหตุการณ์ปะทะกันเกิดขึ้นบนท้องถนน ภาพที่ออกมาจึงไม่ควรมีองค์ประกอบที่สมบูรณ์แบบมากนัก เราทำให้มันใกล้เคียงกับความเป็นจริง โดยการเลือกที่จะนำเสนอสิ่งที่เกิดขึ้นโดยตรง ไม่ใช่ด้วยภาพโคลสอัพ แต่เป็นภาพจากมุมถนน และเหนือสิ่งอื่นใด ภาพความรุนแรงไม่ใช่สิ่งที่เราเน้นย้ำ หนังเรื่องนี้ถูกกำหนดให้เป็นโปรเจ็คท์นานาชาติตั้งแต่แรก เราถ่ายทำที่อังกฤษ เพราะเรากำลังพูดถึงเงินลงทุนจำนวน 50 ล้านยูโร มันคงเป็นการฆ่าตัวตายแน่ ถ้าโปรเจ็คท์นี้จะเป็นของสเปนล้วนๆ ถ่ายในสเปน ใช้เฉพาะนักแสดงชาวสเปน และจากนั้นก็คอยหวังว่าจะได้ทุนคืน ความจริงอีกเรื่องหนึ่งคือ อเล็กซานเดรียเป็นศูนย์รวมของสารพัดวัฒนธรรมและภาษา ทำให้ผมคิดว่าคงมีคนพูดภาษาอังกฤษกันทั่วไปตามท้อง่นั่น AGORA คือเรื่องของผู้หญิงคนหนึ่ง ของเมืองๆ หนึ่ง ของความเจริญรุ่งเรืองครั้งหนึ่ง และของดาวดวงหนึ่ง AGORA คือดวงดาวเบื้องบนที่พวกเราอาศัยอยู่ด้วยกัน เราพยายามแสดงให้เห็นถึงความเป็นมนุษย์ภายในส่วนประกอบของมนุษย์ทุกชาติพันธุ์บนโลก และโลกภายในส่วนประกอบของจักรวาล ที่มนุษย์เป็นเพียงมดปลวก และโลกเป็นแค่ลูกบอลลูกเล็กๆ ที่หมุนอยู่เคียงข้างดาวดวงอื่นๆ อีกมากมาย นั่นคือเหตุผลที่เราเลือกนำเสนอเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทัศนคติ บางครั้งผมฝันอยากให้ตัวเองสามารถมองย้อนกลับไปยังอดีตที่เคยเกิดขึ้นจริง แม้จะมีเวลาแค่ห้านาทีหรือห้าวินาทีก็ตาม และสิ่งที่เราพยายามทำในหนังเรื่องนี้ คือการให้โอกาสคนดูได้มองเห็นอดีตเป็นเวลาสองชั่วโมง ผมอยากให้หนังทุกเรื่องของผมเป็นการเดินทาง เรื่องนี้ก็คือการเดินทางในเวลาและอากาศ เป็นประสบการณ์ที่เต็มตื้นมากตั้งแต่นาทีแรกที่มาเทโอ จิล, เฟอร์นานโด บาวาอิรา และผมเริ่มฝันถึงโปรเจ็คท์นี้ จนกระทั่งถึงนาทีสุดท้าย ผมหวังเพียงว่าผมชมจะรู้สึกดื่มด่ำกับมันเหมือนอย่างที่พวกเรารู้สึก AGORA ในหลากหลายความหมายคือ ประวัติศาสตร์ของอดีตซึ่งบ่งบอกถึงสิ่งที่กำลังเกิดขึ้นในปัจจุบัน มันคือกระจกเงาให้คนจ้องมองเข้าไปผ่านระยะทางของกาลเวลา แล้วพบว่าโลกเราเปลี่ยนแปลงไปน้อยขนาดไหน